دایره المعارف مصور علوم

نقد و بررسی : دایره المعارف مصور علوم

کتاب دایره المعارف مصور علوم: اثر گروه مولفین انتشارات دورلینگ کیندرزلی است با ترجمه ی ذوالفقار دانشی و چاپ انتشارات سایان.

کتاب حاضر سفری به دنیای شگفت انگیز علم از فضا تا حباب های میکروسکوپی و از زنگار تا رقص نشاسته ی ذرت است، دایره المعارف مصور علوم، فرصتی برای مطالعه ی جهان طبیعی است، که از ساختار ریزترین اجزای اتم تا عملکرد تمام عالم و هرچه که در اطراف خود می بینید، مطالبی در دست می گذارد. این اثر پاسخگوی تمام پرسش ها بر اساس مشاهدات، آزمایش ها و شواهدی است که ما را در فهم بهتر دنیای پیرامون کمک می کند. کتاب حاضر به بررسی و تشریح موارد گوناگون از ماده و اتم گرفته تا حیات و زمین می پردازد.

گزیده ای از کتاب
احتراق چگونه کار می کند؟

وقتی چیزی آتش می گیرد و می سوزد، واکنش شیمیایی در حال وقوع است. این واکنش با نام «احتراق» یا «سوختن» شناخته می شود و زمانی رخ می دهد که سوختی با اکسیژن واکنش دهد. سوخت ممکن است سوختی فسیلی مانند چوب، زغال، نفت یا گازی طبیعی مانند متان باشد.

سوختن حباب های متان

گاز متان، نوعی هیدروکربن است؛ یعنی فقط از اتم های کربن و هیدروژن ساخته شده است. ترکیباتی مانند متان وقتی با اکسیژن واکنش می دهند، انرژی بسیار زیادی آزاد می کنند. متان به شدت اشتعال پذیر است؛ این همان گازی است که به عنوان سوخت در اجاق های گازی استفاده می شود. در این آزمایش، گاز متان را به درون مایع ظرف شویی دمیده ایم؛ از این رو حباب های صابونی که روی ظرف می بینید، مملو از گاز متان است. وقتی این مخلوط را با شعله ی کبریت روشن می کنیم، بلافاصله آتش می گیرد و شعله ها به آسمان بلند می شوند.

احتراق متان

متان از کربن و هیدروژن ساخته شده است و زمانی که با مقادیر کافی اکسیژن واکنش دهد، فرآورده های کربن دی اکسید و آب را به جا می گذارد. طی این فرآیند، انرژی عظیمی به شکل حرارت و نور آزاد می شود و آب به شکل بخار، تبخیر می شود.

مثلث آتش

سوخت، حرارت و اکسیژن، سه عامل لازم برای احتراق است. تا زمانی که هر سه عامل حضور داشته باشند، واکنش احتراق ادامه دارد؛ اما اگر یکی از این عوامل حذف شود، واکنش متوقف می شود و آتش، فرو می نشیند. مثلث آتش برای نمایش ساده ی این موضوع و افزایش آگاهی عمومی در مورد ایمنی کار با آتش به کار می رود.

اکسیژن حیاتی

وقتی مقادیر فراوان اکسیژن با سوخت واکنش می دهد، احتراق کامل است و فقط آب و کربن دی اکسید تشکیل می شود؛ اما اگر اکسیژن کافی وجود نداشته باشد، احتراق ناقص اتفاق می افتد و فرآورده های دیگری مانند دوده و کربن مونواکسید هم تشکیل می شوند.